Reeskont ve Avans İşlemlerinde Uygulanacak Faiz Oranı Değişti
TCMB tarafından, vadesine en çok üç(3) ay kalan senetler karşılığında yapılacak olan reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranı yıllık %40,75, avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranı ise yıllık %41,75 olarak tespit edilmiştir.
Bu oranlar 1 Aralık 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 1.1.1990’dan bu tarafa, değişen avans ve reeskont oranları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
|
Yürürlük Tarihi |
Reeskont İşlemlerinde Uygulanan İskonto Oranı (%) (*) |
Avans İşlemlerinde Uygulanan Faiz Oranı (%) |
|
01.01.1990 |
40 |
45 |
|
20.09.1990 |
43 |
48,25 |
|
23.11.1990 |
45 |
50,75 |
|
15.02.1991 |
48 |
54,50 |
|
27.01.1994 |
56 |
65 |
|
21.04.1994 |
79 |
98 |
|
12.07.1994 |
70 |
85 |
|
27.07.1994 |
63 |
75 |
|
01.10.1994 |
55 |
64 |
|
10.06.1995 |
52 |
60 |
|
01.08.1995 |
50 |
57 |
|
02.08.1997 |
67 |
80 |
|
30.12.1999 |
60 |
70 |
|
17.05.2002 |
55 |
64 |
|
14.06.2003 |
50 |
57 |
|
08.10.2003 |
43 |
48 |
|
15.06.2004 |
38 |
42 |
|
13.01.2005 |
32 |
35 |
|
25.05.2005 |
28 |
30 |
|
20.12.2005 |
23 |
25 |
|
20.12.2006 |
27 |
29 |
|
28.12.2007 |
25 |
27 |
|
09.04.2009 |
19 |
20 |
|
12.06.2009 |
18 |
19 |
|
22.12.2009 |
15 |
16 |
|
30.12.2010 |
14 |
15 |
|
29.12.2011 |
17 |
17,75 |
|
19.06.2012 |
16 |
16,50 |
|
20.12.2012 |
13,50 |
13,75 |
|
21.06.2013 |
9,50 |
11 |
|
27.12.2013 |
10,25 |
11,75 |
|
14.12.2014 |
9 |
10,50 |
|
31.12.2016 |
8,75 |
9,75 |
|
29.06.2018 |
18,50 |
19,50 |
|
11.10.2019 |
17,25 |
18,25 |
|
21.12.2019 |
12,75 |
13,75 |
|
13.06.2020 |
9,00 |
10,00 |
|
19.12.2020 |
15,75 |
16,75 |
|
31.12.2021 |
14,75 |
15,75 |
|
31.12.2022 |
9,75 |
10,75 |
|
24.06.2023 |
15,75 |
16,75 |
|
01.09.2023 |
25,75 |
26,75 |
|
28.09.2023 |
30,75 |
31,75 |
|
01.11.2023 |
35,75 |
36,75 |
|
01.12.2023 |
40,75 |
41,75 |
|
Kaynak: https://www.tcmb.gov.tr/ |
||
Buna göre, 2023 yılında beş kez oranların değiştirildiği görülmektedir. Ayrıca, yine bu Tabloya göre, reeskont ve avans faiz oranları, 2003’teki seviyesine gelmiş bulunmaktadır.
Reeskont ve Avans Oranlarının Vergilemeye Etkisi
Bilindiği üzere Vergi Usul Kanunu’nun 281’inci maddesinde alacakların, 285’inci maddesinde de borçların değerlemesinde vadesi gelmemiş olan senede bağlı alacakların değerleme gününün kıymetine irca olunabileceği hüküm altına alınmıştır. Bu işleme reeskont işlemi denilmektedir. Bir başka deyişle alacak ve borç senetleri mukayyet değerleri yerine “net bugünkü değeri” ile değerlenmektedir.
Reeskont işleminin yapılması banka ve bankerler için zorunlu olup bunların dışında kalanlar için ihtiyaridir. Ancak, ihtiyarilik hakkından yararlananların alacak senetlerini reeskonta tabi tutmaları halinde borç senetlerini de reeskonta tabi tutmaları zorunludur.
Diğer taraftan, 238 Seri No.lu VUK Genel Tebliği uyarınca, reeskont işleminin yapılması sırasında senette faiz oranı belirlenmiş ise bu oran, belirlenmemiş ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca belirlenen avans faiz oranı dikkate alınacaktır. Dolayısıyla, senette faiz oranı belirlenmemiş ise 28 Eylül 2023 tarihinden itibaren yapılacak reeskont işlemlerinde söz konusu TCMB Tebliğ ile avans işlemleri için belirlenen yıllık % 40,75 faiz oranı uygulanacaktır. Ancak, Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi kurumlar ise “iskonto” için belirlenen yıllık %41,75 oranını dikkate alacaktır.
Böylece, her iki oran da en son değişikliğin yapıldığı 1 Eylül’den bu tarafa 500 baz puan artırılmıştır.
Geçici Vergi Dönemlerinde Reeskont
217 nolu GV Tebliğinin ilgili 22 nolu paragrafı uyarınca, ‘’Geçici vergi açısından reeskont yapılmış olması müteakip geçici vergi dönemlerinde veya hesap dönemine ilişkin kazancın hesaplanmasında da reeskont işleminin yapılmasını gerektirmemektedir. Örneğin, üç aylık kazancının tespitinde bu tür alacak ve borçlarını değerleme gününün kıymetine irca etmeyi tercih eden bir mükellef, dilerse altı aylık kazancının tespitinde senede bağlı alacak ve borçlarını değerleme gününün kıymetine irca etmeyebilecektir. Geçici vergi uygulaması yönünden senetli alacaklarını değerleme gününün kıymetine irca eden mükelleflerin, borç senetleri için de aynı uygulamayı yapmaları zorunludur.’’
Alacak ve Borçların Değerlemesi
369 seri nolu VUK Tebliğindeki açıklamalar aşağıda olduğu gibi verilmiştir.
Alacakların değerlemesi
Vergi Usul Kanununun 281 inci maddesinde yer alan hükme göre alacaklar mukayyet(kayıtlı) değerleriyle değerlenecektir. Mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit alacaklar ise değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınacaktır.
Vadesi gelmemiş olan senede bağlı alacaklar değerleme gününün kıymetine irca olunabilir. Bu takdirde, senette faiz nispeti açıklanmış ise bu nispet, açıklanmamışsa Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi uygulanacaktır.
Bankalar ve bankerler ile sigorta şirketleri alacaklarını, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi veya kendi muamelelerinde uyguladıkları faiz haddi ile değerleme günü kıymetine irca edeceklerdir.
Örnek: Hesap dönemi takvim yılı olan (A) Ltd.Şti.'nin (B) Bankasına 13/11/2006 tarihinde 6 ay vadeli mevduat hesabı açtırması halinde, mevduat sözleşmesinden kaynaklanan alacak, hesap dönemi sonuna kadar hesaplanacak faiziyle birlikte dikkate alınacaktır.
Borçların değerlemesi
Vergi Usul Kanununun 285 inci maddesinde yer alan hükme göre borçlar mukayyet değerleriyle değerlenecektir. Mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit borçlar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınacaktır.
Vadesi gelmemiş olan senede bağlı borçlar değerleme günü kıymetine irca olunabilir. Bu takdirde senette faiz nispeti açıklanmışsa bu nispet, açıklanmamışsa Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddinde bir faiz (avans işlemi faiz oranı) uygulanacaktır.
Banka ve bankerler ile sigorta şirketleri borçlarını, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına resmi iskonto haddi veya kendi muamelelerinde uyguladıkları faiz haddiyle, değerleme günü kıymetine irca edeceklerdir.
Alacak senetlerini değerleme gününün kıymetine irca eden mükellefler, borç senetlerini de aynı şekilde işleme tabi tutmak zorundadırlar.
Örnek: Alacakların değerlemesine ilişkin yukarıda belirtilen örnekteki (B) Bankası da 13/11/2006 tarihinde açılan 6 ay vadeli mevduat hesabı için mevduat sözleşmesinden kaynaklanan borcunu hesap dönemi sonuna kadar (31/12/2006) hesapladığı faiziyle birlikte dikkate alacaktır.
Diğer taraftan, 319 nolu VUK Tebliği uyarınca, finansal kiralama borçlarının Vergi Usul Kanununun 285 inci maddesi kapsamında reeskonta tabi tutulması mümkün bulunmamaktadır.
Sayfamızı Paylaşın
|
|
